YORK UNIVERSITY USA

Akademija za estetiku i kozmetologiju „Purity“

Seminarski rad iz predmeta Anatomija

REZNJEVI

Profesor: Olivera Matovic

Student: Đorđa Borozan

Indeks:14110/21

Beograd, 2021.

Uvod

U ovom seminarskom radu biće riječ o režnjevima. Dio koji je najznačajniji u nervnom sistemu, ali i dio koji je najmanje istražen u ljudskom organizmu je mozak. Mozak se nalazi u lobanjskog čauri i sa njegovih strana se nalaze moždane opne. Sastoji se od više djelova kao što su produžena:

• moždina,

• hipofiza,

• srednji mozak,

• mali mozak,

• veliki mozak itd.

Veliki mozak u lobanji zauzima najveći dio i zahvaljujući uzdužnoj pukotini dijeli se na dvije hemisfere. Veliki mozak i kičmena moždina zajedno grade centralni nervni sistem. Dakle, govoriće se o četiri tipa režnjeva:

• Čeoni ili Frontalni režanj,

• Slijepočni režanj,

• Tjemeni režanj,

• Potiljačni režanj.

1. Čeoni ili Frontalni režanj

Mozak se dijeli na nekoliko odeljaka ili režnjeva. Svaki režanj ima svoje specifične funkcije. Iza čela se nalaze frontalni režnjevi. Iz praktičnih razloga, mi često i lijevi i desni frontalni režanj nazivamo samo jednim imenom – “frontalni (čeoni) režanj”. On je centar rasuđivanja, razmišljanja, intelekta i volje.¹ On je kontrolni centar cijelog našeg bića. Neki naučnici nazivaju frontalni režanj “krunom” mozga. Pruža se od čeonog pola do središnjeg žlijeba. Na njemu se vide precentralni, gornji čeoni i donji čeoni žlijeb. Ovi žlijebovi grade četiri vijuge: precentralnu, gornju, srednju i donju. U precentralnoj vijuzi nalazi se motorno polje. U gornjoj čeonoj vijuzi nalazi se pomoćno motorno polje. U zadnjoj trećini srednje čeone vijuge nalazi se očno polje. Donja čeona vijuga sadrži frontalni i frontoparijetalni dio operkuluma.

Slika 1. Strukture čeonog režnja velikog mozga
Izvor slike: Netter H. F. Atlas of human anatomy, Fourth edition, Saunders Elsevier, 2006.

Veliki mozak je najveći dio centralnog nervnog sistema. Frontalni režanj najveći je dio velikog mozga. Nalazi se na prednjem dijelu obije hemisfere. Prostire se od čeonog pola do centralnog žlijeba koji ga odvaja od tjemenog režnja. Na čeonom režnju nalaze se: precentralna, gornja, srednja i donja čeona vijuga. U vijugama nalaze se Brokina polja. To su primarna motorna kora koja se nalazi u paracentralnom girusu. Pored su i suplementarna motorna kora, Brokin centar za motornu komponentu govora. U frontalnom režnju smješten je i centar za kontrolu voljnog horizontalnog usmjeravanja pogleda na suprotnu stranu. Veoma važan dio čeonog režnja je i prefrontalna kora. Ona ima ulogu u planiranju i izvođenju motornih aktivnosti, inicijativi, motivaciji, kontroli emocija i ponašanja. Kortikalni centar za mokrenje nalazi se u ovom režnju. Dotok krvi u frontalni režanj omogućen je prednjom i srednjom moždanom arterijom.

Režnjevi

1. Slijepočni režanj

Slijepoočni režanj pruža se od slijepoočnog pola do potiljačnog režnja na ovom režnju postoje:

• gornji i donji slijepoočni žlijeb i

• tri vijuge: gornja, srednja i donja.

Gornja slijepoočna vijuga produžava se u supramarginalnu vijugu. Gradi slijepoočni dio poklopca (gyrus angularis). Ona sadrži glavne centre za sluh i Vernikeov (Wernicke) centar za govor.

Srednja temporalna vijuga nalazi se ispod gornje, a pozadi se produžava angularnom vijugom.

Donja slijepoočna nalazi se ispod srednje. Naprijed sve tri vijuge se spajaju u predjelu slijepoočnog pola.

Slika 2. Slijepoočni moždani režanj
Izvor slike: https://bs.wikipedia.org/wiki/Sljepoo%C4%8Dni_mo%C5%BEdani_re%C5%BEanj

Bočna brazda ga odvaja od frontalnog i tjemenog režnja, kao i od potiljačnog režnja. Koristi se u obradi zvuka i jezika, i takođe se koristi u funkcijama povezanim sa pamćenjem i upravljanju emocijama.

1. Tjemeni režanj

Tjemeni režanj nalazi se iza frontalnog ispred potiljačnog i iznad slijepoočnog režnja. Na njemu se nalaze dva žlijeba koji stvaraju jednu vijugu, gornji i donji tjemeni režnjić. U postcentralnoj vijuzi nalazi se glavno senzitivno polje. Gornji tjemeni režnjić sadrži asocijativna područija uključena u somatosenzorne funkcije. Ovaj režanj nastavlja se preklinastim dijelom. Donji tjemeni režnjić se nalazi ispod gorenjeg. Prednji njegov dio ima oblik kliješta i zove se supramarginalne vijuga. Srednji dio gradi angularnu vijugu. Supramarginalna vijuga povezuje tri ulazna sistema:

• somatosenzorni,

• vidni i

• slušni.

U njoj se nalazi četrdeseto polje po Brodmanu. Sa postcentralnom vijugom gradi tjemeni dio poklopca. Angularna vijuga se nalazi na mjestu gdje se dodiruju tjemeni, okcipitalni i parijetalni režanj. Tu se nalazi asocijativno područije za vid. Tjemeni režanj je definiran putem tri anatomske granice:

• centralna brazda odvaja parijetalni režanj od čeonog režnja;

• tjemeno-potiljačna brazda odvaja tjemeni i potiljačni režanj;

• bočna brazda je najviša bočnih granica.

  Slika 3. Lokacija tjemenog režnja

  Moždane funkcije tjemnog režnja su:

  • Dvotaktna diskriminacija samim dodirom, bez drugih senzornih ulaza (npr. vizualni);

  • Grafestezija – prepoznavanja pisanja na koži samim dodirom;

  • Lokalizacija dodira (dvostrana simultana stimulacija)

  Tjemeni režanj ima važnu ulogu u integraciji senzornih informacija iz različitih dijelova tijela, poznavanju brojeva i njihovih odnosa, i u manipulaciji objektima. Njegova funkcija uključuje i obradu informacija koje se odnose na čulo dodira.

  1. Potiljačni režanj

  Potiljačni režanj je jedan od četiri glavna režnja kore velikog mozga sisara. Glavni je centar za obradu informacija čula vida, tj. fotoreceptorskih informacija koje pristižu iz očne mrežnjače. Prema toj funkciji označava se i kao vidna moždana kora. Primarna vidna kora je Brodmannovo područje, koje se naziva V1 vidno jedan. Ljudsko V1 se nalazi u središtu lijeve i desne bočne strane potiljačnog režnja u kalkarinoj brazdi.

  Dva potiljačni režnja su najmanje četiri uparena režnja u moždanoj kori čovjeka. Smještena su u zadnjem retikularnom dijelu lobanje; ovi režnjevi su dio prednjeg mozga. Dakle, potiljačni režanj se definiše kao dio moždane kore koji se nalazi ispod potiljačne kosti. Na prednjoj ivici režnja je nekoliko bočnih potiljačnih vijuga, koje su odvojene od bočnog potiljačnog žlijeba. Potiljčna površina duž unutrašnjeg dijela svake hemisferje podijeljena po pukotinskom žlijebu. Iznad središta, u Y-oblikovanom žlijebu nalazi se kuneus, a područje ispod je jezična vijuga. Oštećenja primarnih vidnih područja potiljačnog režnja mogu izazvati djelimično ili potpuno sljepilo.

  

  Slika 4. Lokacija potiljačnog režnja

  Primarni način definisanja potiljačnog režnja jeste to da je dio moždane kore koja se nalazi ispod potiljačne kosti. Pomoću Tentorium cerebelle (nastavka mozdane opne dure mater) režnjevi odvajaju mali mozak iz mozga, a cerebralnim pukotinama režnjevi su izolovani u svojim hemisferama. Strukturno gledano, na prednjim ivicama režnjeva nalazi se nekoliko bočnih potiljačnih vijuga sa kojim se odvajaju od bočnog potiljačnog žlijeba.

  Pomoću vidnom kortesku postoje dva tipa projekcije impulsa i to :

  • Trbušni tok –odgovornan za obradu šta se vidi

  • Potiljačnog područja- ledjnog toka- gdje i kako se vidi.

  Potiljačni režanj dio kore velikog mozga ima ulogu da obradi podatke čula vida, shodno time može se reći da oko gleda, a ocipitalni režanj kore velikog mozga obrađuje, vidi, analizira, doživljava određenu sliku.

  Zaključak

  Iz svega navedenog se može zaključiti da u velikom mozgu, kao što je naglašeno, postoje četiri režnja. To su:

  • Čeoni ili Frontalni režanj,

  • Slijepočni režanj,

  • Tjemeni režanj, i

  • Potiljačni režanj.

  Svaki od njih ima posebnu ulogu. Frontalni (čeoni) režanj je centar razmišljanja, intelekta i volje. On je kontrolni centar cijelog našeg bića. Slijepoočni režanj se sastoji od gornje slijepoočne vijuge, ona sadrži glavne centre za sluh i centar za govor. Srednja temporalna vijuga nalazi se ispod gornje, a pozadi se produžava angularnom vijugom. Donja slijepoočna nalazi se ispod srednje. Tjemeni režanj ima zadatak obradu informacija iz različitih dijelova tijela, poznavanju brojeva i njihovih odnosa, i u manipulaciji objektima, dok potiljačni režanj ima ulogu da obradi podatke čula vida.

  Literatura

  • Gudović R. Anatomija centralnog nervnog sistema za studente medicine, Drugo izdanje, Ortomedics, Novi Sad, 2003.

  • Netter H. F. Atlas of human anatomy, Fourth edition, Saunders Elsevier, 2006.

  • http://www.msd-prirucnici.placebo.hr/msd-prirucnik/neurologija/funkcija-i-disfunkcija-mozdanih-reznjeva?fbclid=IwAR2vAfCDObq810bee2PxhJGT5OJ2RU4El12wN6EkFeF1l4bzh-XGEfWx0gE

  • https://vaspsihoterapeut.rs/frontalni-reznjevi-emocija-i-pamcenje/?fbclid=IwAR0o1Jch84G0prNQEzub6lP5tLfhZSDnaKjYMmHaa4zQoD0lSJ2gO4Kkpl0

  • https://zonamedicine.com/klinicka_neurologija/sindrom-frontalnog-lobusa-reznja/

  • https://herbanictinkture.com/wp-content/uploads/2014/04/depresija.pdf

  • https://www.cognifit.com/sr/brain-parts

  • https://bs.what-about-a.info/407293/1/potiljacni-rezanj.html