PARABENI KAO KONZERVANSI

SEMINARSKI RAD

PARABENI KAO KONZERVANSI

 

SADRŽAJ

 

1. UVOD.. 2

1.1.Sta su konzervansi?. 2

1.2.Zašto su konzervansi potrebni?. 2

1.3.Odlike idealnog konzervansa. 3

1.4.Vrste konzervanasa. 4

2.PARABENI KAO KONZERVANSI 4

2.1. Najčešći parabeni koji se koriste u kozmetici 5

2.2.U kojim proizvodima se najčešće nalaze parabeni?. 8

3.DA LI SU PARABENI ŠTETNI ?. 8

3.1.Parabeni u kozmetici mogu izazivati 9

4.ZAKLJUČAK.. 10

5.LITERATURA.. 11

 

 

1. UVOD

 

U ovom radu ću govoriti o konzervansima, tačnije o parabenima kao konzervansima. To je tema koja je u našem društvu veoma zastupljena i o kojoj vladaju svakojaka mišljenja. Potrudiću se da kroz nekoliko pasusa, naslova i podnaslova istaknem sve one prednosti i nedostatke ove vrste konzervanasa i da ukratko približim sliku toga sto oni zaista predstavljaju.

 

1.1.Sta su konzervansi?

 

Konzervansi su veoma značajna grupa sastojaka kozmetičkih proizvoda o kojoj se može govoriti sa mnogo različitih aspekata. To su ustvari sastojci koji štite proizvode od rasta bakterija i gljivica. Oni se upotrebljavaju u raznim kako prehrambenim, tako i kozmetičkim proizvodima.Neki konzervansi koji se koriste u kozmetici mogu se pronaći u prirodi, dok su drugi sintetički tj. vještački.

 

1.2.Zašto su konzervansi potrebni?

 

• produžavaju rok trajanja proizvoda
• spriječavaju razvoj bakterija i gljivica
• štede vrijeme kako se ne bi izrađivao proizvod za svaku novu upotrebu
• spriječavaju kvarenje uslijed nesterilizovanog pakovanja
• pomažu u spriječavanju kontaminacije kože uslijed upotrebe pokvarenog proizvoda

 

1.3.Odlike idealnog konzervansa:

 

• ima širok spektar djelovanja
• jeftin
• kompatibilan sa ostalim sastojcima
• što manje štetan
• djeluje u malim koncentracijama
• ima jako dejstvo u dužem vremenskom periodu
• lako se rastvara u određenim koncentracijama
• bez boje i mirisa
• nizak koeficijent U/V raspodjele
• nije isparljiv
• malo zavisi od pH sredine u kojoj se nalazi

 

Svi konzervansi ne funkcionišu na isti način, zbog toga postoji veliki broj različitih vrsta konzervanasa koji se upotrebljavaju u zavisnosti od namjene i funkcije proizvoda.

 

1.4.Vrste konzervanasa:

 

1. Parabeni
2. Konzervansi donori formaldehida
3. Konzervansi prirodnog porijekla

 

2.PARABENI KAO KONZERVANSI

 

Parabeni su vrsta konzervanasa u širokoj primeni u hrani, lekovima, kozmetici i farmaceutskim proizvodima, dakle njihova namjena je da spriječe i uspore mikrobiološku kontaminaciju proizvoda. Po hemijskom  sastavu to su alkil estri p-hidroksibenzojeve kiseline. Dobijaju se esterifikacijom ove kiseline uz odgovarajući alkohol (metanol, etanol, n-propanol). Inače, para-hidroksibenzojeva kiselina (PHBA) se nalazi u prirodi u voću i povrću kao što su borovnice i šargarepe. Takođe, ona se prirodno proizvodi i u ljudskom telu razgradnjom nekih aminokiselina.

Parabeni su se pojavili oko 30-ih godina XX vijeka i smatraju se konzervansima koji su najviše u upotrebi.

 

2.1. Najčešći parabeni koji se koriste u kozmetici

1. metil-paraben
2. etil-paraben
3. propil-paraben
4. izobutil-paraben i dr.

Metil-paraben (C₈H₈O₃) se koristi u kozmetici kao sto je šminka, hidratantne kreme, proizvodi za njegu kose, neki dezodoransi. Takođe se nalazi u lijekovima i u nekim namirnicama.Ovaj proizvod se ne zadržava u organizmu i tijelo brzo eliminiše ovu hemikaliju.

Propil-paraben (C₁₀H₁₂O₃)  je bijeli, kristalni prah, bez mirisa, ukusa i ne izaziva iritaciju.

Butil-paraben (C₁₁H₁₄O₃) – svjetska istraživanja pokazuju da ova supstanca može uticati na reproduktivni sistem – smanjenje kvaliteta sperme, promjene u razvoju prostate, testisa, jajnika i dojki.

Etil-paraben (C₉H₁₀O₃)  – ova supstanca formira male bezbojne kristale ili bijeli prah i spriječava rast gljivica i bakterija. Koristi se kao konzervans u kozmetici ali i farmaciji. Izaziva iritaciju kože.

Metil-paraben  i etil-paraben su pored vode najkorišćeniji komzetički proizvodi. Pored njih takodje se često koristi i propil-paraben koji se zajedno sa metil-parabenom smatra blagim parabenima.Oni su bez mirisa, ukusa, ne-iritantni, bijeli, kristalni  prahovi. Metil i propil-parabeni proizvede se sintetički zbog toga što je preskupo izvlačiti ih iz hrane, ali su 100% identični prirodnim molekularno, strukturno i biokemijski. Kombinovanjem parabena jedan sa drugim ili sa nekom drugom vrstom konzervanasa dobijaju se smješe koje imaju jače dejstvo i znatno bolje karakteristike. Jedna od takvih smješa jeste  metil i propil paraben, u farmaciji poznat kao pulvis conservans, koji predstavlja  smješu  dva parabena koja se koristi  za konzervisanje u Panthenol krem gelu i emulziji i koja je u najdužoj upotrebi.

Parabeni kao konzervansi su različite rastvorljivosti. Najefikasniji su kada im je pH vrijednost od 4 do 8,5. Veoma dobro djeluju protiv bakterija, od kojih najefikasnije uništavaju gram pozitivne bakterije, ali su takodje aktivni i u uništavanju gljivica i plijesni. Koriste se za zaštitu proizvoda koji se najčešće nanose na osjetljivu kožu i preparata koji se koriste oko očiju.Nešto što je važno spomenuti vezano za parabene jeste da su alergijske reakcije veoma rijetke, brzo prolaze i javljaju se u blagom obliku.

 

Ono što parabene razlikuje od idealnog konzervansa jeste:

• slaba rastvorljivost u vodi (tj. oni se rastvaraju samo prilikom zagrijavanja)
• nedovoljno proširen spektar dejstva (ne djeluju na gram negativne bakterije)
• mogu se bezbjedno koristiti u malim koncentracijama ( od 0,4%)

 

2.2. U kojim proizvodima se najčešće nalaze parabeni?

 

Parabeni se najčešće nalaze u kozmetici, u različitim preparatima kao sto su kreme, preparati za njegu kose, preparati za brijanje, karmini, paste za zube i dječije kreme. Takođe se nalaze i u dezodoransima i uopšte u svim proizvodima koji sadrže vodu i gdje je velika vjerovatnoća pojave različitih bakterija i gljivica.

 

3.DA LI SU PARABENI ŠTETNI ?

 

Istraživanje sprovedeno u Velikoj Britaniji pokazalo je da žena na sebe dnevno nanesu oko 515 hemikalija sadržanih u dezodoransima, kremama i karminima, pri čemu se paraben nalazi u 90 %  proizvoda koje svakodnevno koristimo. Pitanje koje se često postavlja jeste da li parabeni imaju neželjena dejstva. Razlozi zbog kojih stručnjaci upozoravaju na opasnosti njihove upotrebe leže u činjenici da se ne razgrađuju u ljudskom organizmu, već se talože oko kostiju, srca i u grudima, zbog čega nastaju razne vrste karcinoma. .Veruje se da su parabeni u kozmetici vrsta hemikalija koje nazivamo endokrini disruptori. Šta to znači? To su hemikalije koje imitiraju hormone, što znači da ih tijelo može tretirati kao hormon.

 

3.1.Parabeni u kozmetici mogu izazivati

 

1. Alergijske reakcije – Iako ne izazivaju svi parabeni iritaciju kože, moguća je pojava alergijske reakcije.

• Karcinom dojke – Većinom se naziv paraben spaja sa ovim oboljenjem. Postoji studija koja je pronašla parabene u tkivu dojke pacijenta sa mastektomijom, ali ipak, nije sigurno da li su zapravo parabeni ti koji su uzrokovali rak na prvom mestu.

3. Estrogeni – Estrogenska aktivnost parabena raste sa dužinom alkil grupe ovih hemikalija. Oni mogu da oponašaju hormone, pa se zato povezuju sa opasnošću od pojave bolesti.
4. Opasnost na suncu – Još jedno istraživanje pokazuje da metilparaben koji se nalazi u kozmetičkim preparatima za zaštitu od sunca može reagovati sa UVB i time uticati na prerano starenje kože, pa čak i razvoj raka kože i oštećenja DNK.

Zbog toga se zadnjih godina sve više nastoji proizvoditi kozmetika koja ne sadrži parabene koji bi mogli da pogoršaju zdravstveno stanje ljudske populacije.

 

4.ZAKLJUČAK

 

Kao što sam naglasila u samom uvodu ovoga rada obrađena je jedna tema koja je jako popularna u našem društvu, a o kojoj se veoma malo zna. Problem našeg drustva upravo i jeste nedovoljna informisanost o mnogim kozmetičkim  preparatima koji su u svakodnevnoj upotrebi. Zbog toga dolazi do svakojakih zdravstvenih problema, alergijskih reakcija i sl. , a sam uzrok ostaje prikriven. Korišćenje parabena u malim koncentracijama dozvoljeno je i odobreno od strane zakunske regulative EU, SAD I Japana. Moje mišljene jeste da problemi nastaju upravo onda kada određeni proizvođači u želji da njihovi proizvodi imaju što duži rok trajanja dodaju veće količine parabena, ne uzimajući u obzir njihovo štetno i zbirno djestvo. Ono što bi predstavljalo moje neko rješenje ovakvog vida problema jeste upotreba prirodnih konzervanasa koji su dosta bezbijedniji i zdraviji. Prije korištenja prirodnih konzervansa, važno je znati da su oni mnogo slabiji od konzervansa koji se inače koriste u kozmetičkoj industriji. Neki od prirodnih konzervanasa su:

• Vitamin E – blago djelovanje na produžavanje roka trajanja, ali je upitna zaštita od širokog spektra bakterija. Potrebno ga je razrijediti do barem 50%.
• Ekstrakt ruzmarina – često korišten u prirodnoj kozmetici, pruža srednju zaštitu od mikroba. Koristi se u koncentraciji od 0.2% do 0.5%.
• Limunska kiselina – spriječava kvarenje i nastanak mikroba, a lako se eliminiše iz organizma. Koristi se u koncentraciji do 0.5%.
• Ekstrakt sjemenki grejpa – izrazito koncentrovan i učinkovit protiv mikroba. Koristi se u koncentraciji od 0.5 do 1%.

 

5.LITERATURA

 

– Skripta Hemija u kozmetologiji- prof. dr. Dragana Sekulović

– Izvori sa Wikipedije

– Organska hemija S.M. Djilas i J.M. Čanadanović-Brunet

 

 

SEMINARSKI RAD

PREDMET: HEMIJA U KOZMETOLOGIJI

MENTOR: DRAGANA SEKULOVIĆ

STUDENT: JELENA REBIĆ

BEOGRAD, 2019